چهارشنبه، فروردین ۲۶

داستان سلانه

پشت جلد نوار، به‌قلم سيامك افشاري، نوشته شده:

... علاوه بر بربط، كه سازي زهي و مضرابي و داراي كاسه‌ي طنين نسبتاً بزرگ و دسته‌اي كوچك است و يكي از سازهاي باستاني و اصيل ايران محسوب مي‌شود، و مي‌توان نام و تصويرش را در آثار بازمانده از دوران باستاني تاريخ ايران مشاهده كرد، انواع مختلفي از سازهاي خانواده‌ي تنبور نيز در ايران، از دوران باستان تا امروز، رواج داشته‌اند. ساز «سَلّانه» با الهام از تصاويري از يك نمونه ساز زهي مضرابي دسته بلند كه در اصل داراي سه سيم و سه گوشي بوده است، در راستاي كنكاشي براي جست‌وجوي صدايي گم‌شده ساخته شده است. ساز مذكور همچنين در قرون 16 و 17 ميلادي در ايتاليا، مقارن با دوران رنسانس، تحت عناويني همچون «كلاسيكن» (Classikon) رواج داشته كه ظاهراً بر اساس نمونه‌هاي شرقي همين ساز شكل گرفته بوده است.

و همچنين حسين عليزاده درباره‌ي ساز سلانه مي‌نويسد:

... استفاده از سازهاي سنتي در موسيقي دستگاهي در سال‌هاي متمادي، چه در تكنوازي و چه در همنوازي، رنگ و صداهاي يكنواختي ايجاد كرده كه حتا اگر آثاري جديد هم به وسيله‌ي اين سازها اجرا شود، به‌علت رنگ‌ها و وسعت محدود آن‌ها تكراري جلوه مي‌كند. جاي آن دارد با ريشه‌يابي از صداها و سازهاي قديمي ايران (كه بسياري از آن‌ها منشأ سازهاي ديگر كشورهاي جهان هستند) سازهايي ساخته و يا احيا شوند كه موسيقي ايراني را با رنگ و وسعت بيشتر غنا بخشيده تا راه براي ايجاد ذوق و ابتكار موسيقي‌دانان هموار شود. اين امر وظيفه‌ي مهمي بر دوش موسيقي‌دانان، پژوهش‌گران و سازسازان قرار مي‌دهد كه آينده‌اي پربار براي موسيقي اين سرزمين بيافرينند.

آلبوم سلانه، تشكل شده از چهار قطعه‌ي بداهه‌نوازي از حسين عليزاده با ساز ابداعي‌ي سلانه. سلانه، موسيقي‌اي نيست كه در محيط وب و در شرايط آنلاين، گوش كرد و لذت برد. در همين ايام نوروز بود كه شب‌هاي تاريك‌ام را با سلانه روشن مي‌كردم، و اكنون نيز تنها بهانه‌ام براي معرفي‌ي قطعه‌ي شامگاه از آلبوم سلانه، همين داستان كوتاه «حمام عمومي» است. موسيقي ايراني، هميشه آرامش‌بخش و تا حدي هم خواب‌آور و كسل‌كننده بوده براي‌ام. اين سلانه هم چنين است. با اين تفاوت كه اين خواب‌هاي پريشان را در قالب داستاني سرگيجه‌آور به جان‌ام تلقين مي‌كرد! البته يكي از خواننده‌گان، اصطلاح بهتري به‌كار برده در نامه‌اش؛ نوشته‌هاي ماليخوليائي. نظر خودم هم نزديك به همين است!

در همين‌باره :
موسيقي‌ي خواب‌آور ايراني
ما فقط عاشقِِ عاشق‌شدنيم (عاشق‌ام من، عاشقي بي‌قرارم ــ دلكش)
ساز شكسته‌ي دلكش
زيان تنبور بر جان نازك‌ام

هیچ نظری موجود نیست: